Poseł Marek Biernacki

Stenogram

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Andrzej Grzyb:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Minister Obrony Narodowej realizuje politykę państwa w zakresie ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności i zapewniania bezpieczeństwa zewnętrznego. Kieruje również obronnością kraju. W zakresie odpowiedzialności urzędu znajduje się m.in. kierowanie całokształtem działalności Sił Zbrojnych w czasie pokoju oraz przygotowywanie założeń obronnych państwa, w tym propozycji dotyczących rozwoju oraz struktury Sił Zbrojnych.

    Oczywiście sytuacja, z którą mamy do czynienia za naszą wschodnią granicą, w sposób szczególny pokazuje, że jest konieczne, aby obronność państwa była naszym wspólnym dziełem. Szczególne znaczenie ma oczywiście nowoczesna armia, dobrze wyposażona, przeszkolona. Cały proces modernizacji, który jest zgodny z ustawą o obronie Ojczyzny, został przecież w czasie poprzedniej kadencji poparty przez wszystkie siły polityczne w tej Izbie. Jednocześnie wysokość nakładów na cele obronne w budżecie w roku bieżącym preliminowana jest na ponad 118 mld złotych. Jeżeli dodamy do tego jeszcze Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych, to te wydatki w roku bieżącym są preliminowane na ponad 150 mld zł. Co to znaczy: ponad 118 mld zł? To prawie 14% budżetu państwa. Jeśli chodzi o procentowe wydatki, to jest to 3,1% PKB. Jednocześnie trzeba też dodać, że łącznie z Funduszem Wsparcia Sił Zbrojnych jest to ponad (Dzwonek) 4,1%.

    W związku z tym chciałbym zapytać, mimo że praca całego rządu i resortu obrony trwa dopiero miesiąc, o kierunki działań, które zostały wykonane przez ministerstwo w okresie tego pierwszego miesiąca, ponieważ wskazane przeze mnie kwoty w budżecie, który nie został jeszcze uchwalony, wskazują na to, że jest tu ogrom zadań do wykonania - np. na wydatki modernizacyjne trzeba będzie wydać ponad 44% tego ogólnego budżetu.

    Moje drugie pytanie dotyczy oczywiście dyskutowanej w przestrzeni publicznej i politycznie ważnej kwestii, jaką jest liczebność Sił Zbrojnych. Jakie są zamierzenia resortu, jeśli chodzi o tę materię? Dziękuję bardzo. (Oklaski)

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Paweł Bejda:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak, to prawda, 13 grudnia 2023 r. nowe kierownictwo Ministerstwa Obrony Narodowej objęło swój urząd. Nasze działania odbywają się w tej chwili w naprawdę bardzo intensywny sposób. Chodzi m.in. o sprawy związane z kadrami i płacami. Doceniana i dobrze wynagradzana kadra, zarówno cywilna, jak i wojskowa, jest ważnym elementem utrzymywania państwa w gotowości do odpowiedzi na różnego rodzaju zagrożenia. Tak, porządkujemy to, sprawdzamy i aktywnie działamy. Dopilnowaliśmy kwestii kadrowych i płacowych, aby po prostu zatrzymać falę odejść z wojska - zarówno żołnierzy, jak i pracowników cywilnych. Jest to dla nas ogromnie ważne, aby odpowiednio docenić żołnierzy i pracowników cywilnych. Nasi poprzednicy zaplanowali podwyżki w wysokości 12,5%. My zobowiązaliśmy się do podwyższenia wynagrodzeń o 20%. Dotyczy to też pracowników wszystkich instytucji podległych Ministerstwu Obrony Narodowej. Z kolei wykładowcy uczelni wojskowych dostaną 30% podwyżki, podobnie jak nauczyciele.

    Globalny skutek podwyżek dla żołnierzy, pracowników i nauczycieli w 2024 r. to ponad 4 mld zł. Jeśli chodzi o pracowników cywilnych, to jest to ok. 1 mld zł, jeśli chodzi o nauczycieli - 120 mln zł, jeśli chodzi o żołnierzy zawodowych - prawie 2,5 mld zł, a jeśli chodzi o żołnierzy niebędących żołnierzami zawodowymi, aktywną i pasywną rezerwę, to jest to 590 mln zł.

    Zaplanowane na 2024 r. wydatki na uposażenia pozwolą na utrzymanie z budżetu Ministerstwa Obrony Narodowej 135,5 tys. żołnierzy zawodowych. To wzrost o 9900, czyli będzie o prawie 10 tys. więcej żołnierzy zawodowych. Takie są plany. 3320 funkcjonariuszy SKW i SWW - to wzrost o ok. 300 funkcjonariuszy. 41 tys. żołnierzy terytorialnej służby wojskowej, czyli Wojsk Obrony Terytorialnej - to wzrost o 3 tys. żołnierzy. 30 tys. żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej - to wzrost o 5 tys. żołnierzy. 7 tys. żołnierzy zawodowych w okresie kształcenia - to wzrost o 950 osób. 4,5 tys. żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej w okresie kształcenia - to wzrost o 1 tys. Chodzi także o 20 tys. żołnierzy aktywnej rezerwy oraz 5 tys. żołnierzy aktywnej i pasywnej rezerwy w ramach odbywania ćwiczeń wojskowych. W ramach budżetu MON uwzględniono również waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych o 12,3% oraz wypłatę trzynastej i czternastej emerytury dla ok. 160 tys. świadczeniobiorców.

    Podwyżki i modernizacja Sił Zbrojnych to tylko część szerszej zmiany myślenia o wojsku. Wojsko nie będzie już ścianką, tłem czy sposobem na zbicie kapitału politycznego, ale szanowaną instytucją podlegającą normalnej, cywilnej kontroli. Wielkim zadaniem jest powstrzymanie fali odejść z wojska, które są spowodowane m.in. traktowaniem go jako narzędzia politycznego przez naszych poprzedników. W 2022 r. odeszło ponad 17 tys. żołnierzy wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych, a tylko w ubiegłym roku, w 2023 r., do cywila przeszło ich prawie 19 tys. Zakończyliśmy definitywnie proces pompowania liczebności wojska według wytycznych politycznych, co w efekcie służyło nie tworzeniu sprawnej armii, lecz wyłącznie wypełnieniu woli ministra. Nie do przyjęcia jest rekrutacja do wojska w tylu tzw. łapanki, kiedy obniża się do minimum kryteria naboru i wciela się wszystkich, w tym nawet osoby niespełniające wymagań zdrowotnych.

    Prowadzimy też stałe monitorowanie sytuacji i dbamy o zapewnienie bezpieczeństwa w związku z eskalacją agresji Rosji na Ukrainę. Postrzegamy kwestię dalszej współpracy wojskowej i wsparcie walczącej Ukrainy jako sprawę priorytetową z punktu widzenia bieżącej sytuacji militarnej w Ukrainie, a także długofalowych interesów związanych z bezpieczeństwem międzynarodowym i interesów państwa polskiego.

    Inaczej niż nasi poprzednicy prowadzimy otwartą, transparentną komunikację ze społeczeństwem, czego dowodem jest niedawny incydent z rosyjską rakietą z 29 grudnia 2023 r. Niczego nie ukrywamy, zapobiegamy tym samym rosyjskiej dezinformacji i spadkowi zaufania do władz publicznych.

    Współpracujemy też z naszymi partnerami w Europie i Stanach Zjednoczonych, przekonując ich, że warto jak najmocniej wspierać Ukrainę, gdyż jest to w interesie wspólnego pokoju i bezpieczeństwa. Z wojną na Ukrainie nie wolno się oswajać, nie wolno się do niej przyzwyczajać, nie wolno o niej zapominać. Inaczej niż poprzednicy my nie będziemy obrażać sojuszników. Nie traktujemy polityki zagranicznej jako narzędzia polityki wewnętrznej, przez co łatwiej nam będzie odgrywać istotną rolę w procesie wsparcia przyszłej odbudowy Ukrainy. (Dzwonek)

    Intensyfikujemy udzielanie pomocy Ukrainie, m.in. usprawniając mechanizmy naprawy pojazdów opancerzonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dostaw części zamiennych do systemów artyleryjskich, szkolenia żołnierzy. Chcemy utrzymywać wysoką pozycję Polski jako jednego z głównych donatorów, jeżeli chodzi o pomoc walczącej Ukrainie.

    I chciałem państwu jeszcze powiedzieć o umowach, które zawarto przez ostatni miesiąc. Ministerstwo Obrony Narodowej zawarło ponad osiem umów o łącznej wartości prawie 19 mld zł, z czego 18 mld zł zostawiamy w polskich zakładach zbrojeniowych. Są to m.in. zamówienia złożone w Polskiej Grupie Zbrojeniowej i innych polskich zakładach zbrojeniowych.

    Zlikwidowaliśmy też podkomisję smoleńską, szastającą gigantycznymi pieniędzmi na całkowicie bezużyteczne działania. Łącznie kosztowały one polskiego podatnika ponad 33 mln zł. Kwota ta ulegnie jeszcze zwiększeniu zapewne o kolejne 100-150 tys. zł po opłaceniu wszystkich aktualnie rozliczanych zobowiązań podkomisji przedstawionych w Ministerstwie Obrony Narodowej przez różnorodnych wierzycieli. Okupowanej od 2018 r. przez pana Macierewicza siedzibie ministra obrony narodowej przy ul. Klonowej przywracamy jej pierwotną funkcję. Przeprowadzamy też audyt podejmowanych przez podkomisję smoleńską działań. Przeprowadzamy również audyt związany z umowami zbrojeniowymi zawieranymi od 2016 r. Bardzo dziękuję, panie marszałku.

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Andrzej Grzyb:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dziękuję za tę część informacji, która została tutaj przedstawiona, a w szczególności zaś za informację dotyczącą m.in. wydatków majątkowych. Ta pozycja w wydatkach majątkowych, tak jak powiedziałem, stanowi ponad 44% budżetu na rok bieżący, chodzi o 118 mld zł preliminowane w projekcie budżetu, który - mam nadzieję - zostanie za chwilę uchwalony przez Wysoką Izbę i podpisany przez prezydenta.

    Istotną część tego stanowią oczywiście wynagrodzenia. Wynagrodzenia stanowią 18%, emerytury i renty - ok. 13%, przy czym, tak jak pan minister powiedział, wynagrodzenia dla funkcjonariuszy oraz pracowników cywilnych wojska zostały zwiększone o 120%, a dla kadry pedagogicznej - o 130%. I teraz jest pytanie. (Dzwonek) Ponieważ wymagało to w stosunku do pierwotnego projektu pewnego rodzaju przesunięć, chciałem zapytać i jednocześnie potwierdzić, w ramach jakich pozycji wydatkowych w budżecie zostały dokonane przesunięcia na korzyść, że tak powiem, podwyższenia płac. Bardzo często widać, iż w opinii publicznej panuje przekonanie, że oto zostały zmniejszone wydatki na cele związane z modernizacją Sił Zbrojnych.

    I drugą kwestię, którą chciałem tutaj poruszyć, stanowią emerytury i renty. Również w wojsku utrwalił się tzw. stary portfel. Przy okazji kwestii dotyczącej m.in. pozycji wydatkowej, jaką są emerytury i renty, przedstawiciele byłych wojskowych zwracają się do nas z pytaniem, czy w przyszłości resort zamierza pracować nad tym, aby zmienić tę niekorzystną sytuację, bowiem ludzie odchodzący obecnie ze służby z danego stanowiska i w danym stopniu wojskowym otrzymują zdecydowanie wyższe świadczenia niż ci, którzy z podobnych stanowisk, w podobnym stopniu wojskowym odchodzili ze służby w przeszłości. Dziękuję bardzo.

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Paweł Bejda:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wręcz odwrotnie: zamierzamy zwiększyć liczebność Sił Zbrojnych i to jest naszym celem.

    Jednocześnie należy wskazać na bardzo złą metodę działania poprzedników i na podawanie nieprawdziwych liczb. Chodzi o to, że wliczali liczbę podchorążych czy żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej będących w procesie szkolenia przygotowawczego do liczby żołnierzy gotowych do działań zbrojnych. Analiza aktualnego stanu liczebności żołnierzy wojsk operacyjnych pokazuje, że ta liczba, która była pokazywana przez poprzedników, jest dużo, dużo mniejsza.

    Nie mamy w planie ograniczenia liczebności Wojska Polskiego, ale wzrost jego siły musi być możliwy do utrzymania i nie może odbywać się kosztem kanibalizowania jego dotychczasowych zdolności i w rezultacie osłabiania gotowości bojowej jednych i drugich. Chodzi mi o to, że żołnierze doskonale wyszkoleni, kadra dowódcza są przenoszeni z miejsc, gdzie już pełnią służbę, do nowych jednostek. W tym momencie osłabiana jest gotowość bojowa i jednych, i drugich. Ogłoszenie czy podpisanie decyzji o umieszczeniu punktu na mapie nie oznacza, że nowa jednostka faktycznie już działa. To jest proces absolutnie długofalowy. Osiągnięcie gotowości operacyjnej to proces, którego nie można sprowadzić do tylko i wyłącznie politycznej deklaracji. Drodzy państwo, do tej pory większość tych decyzji zapadała w Ministerstwie Obrony Narodowej, bez konsultacji ze Sztabem Generalnym Wojska Polskiego. Tak po prostu nie może być. Polityczny, cywilny nadzór nad wojskiem nie może stanowić o tym, że kluczowe decyzje są podejmowane bez żołnierzy, bez kadry dowódczej, bez Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.

    W bieżącym roku planujemy powołanie do zawodowej służby wojskowej ok. 21 tys. osób, a do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej - do 34,5 tys. osób. Do terytorialnej służby wojskowej powołanych zostanie do 41 tys. żołnierzy rezerwy oraz osób, które mają uregulowany stosunek do służby wojskowej. Przeprowadzone mają zostać również ćwiczenia wojskowe do 200 tys. żołnierzy rezerwy.

    Istotnym, zaniedbanym obszarem, na którym się skupiamy, są kwestie związane z mobilizacją i szkoleniem rezerw dla Sił Zbrojnych. Głównym celem działalności resortu obrony narodowej w 2024 r. będzie wzrost potencjału (Dzwonek) obronnego Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. przez zwiększenie liczebności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, osiągnięcie przez wojska terytorialne pełnej gotowości do reagowania kryzysowego oraz współdziałania z jednostkami operacyjnymi, osiągnięcie gotowości operacyjnej do wykonywania działań przez dowództwo komponentów wojsk obrony cyberprzestrzeni i jednostki bezpośrednio podległe - szanowni państwo, doskonale wiemy, jak ogromnie ważnym elementem bezpieczeństwa państwa polskiego są wojska obrony cyberprzestrzeni - rozwój zdolności do przeciwdziałania zaskoczeniu militarnemu, w tym wzmocnienie potencjału bojowego i zdolności operacyjnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do prowadzenia samodzielnych i sojuszniczych operacji obronnych, oraz wypracowanie skutecznego systemu formowania i ukompletowania struktur organizacyjnych powołanych we wschodniej i w północnej części kraju jednostek operacyjnych sił zbrojnych, czyli 16. i 18. Dywizji Zmechanizowanych oraz 1. Dywizji Piechoty Legionów.

    Nie tylko nie planujemy ograniczeń wydatkowych na zbrojenia, ale te wydatki zwiększamy. Chcę tylko przypomnieć, że budżet Ministerstwa Obrony Narodowej jest wyższy o 22 mld zł w porównaniu do budżetu z 2023 r. Prowadzimy audyt umów, szczególnie tych zawartych poza procedurami zamówień publicznych oraz z tzw. wolnej ręki, realizowanych przez naszych poprzedników w sposób nieprzejrzysty i chaotyczny, na podstawie niejasnych założeń i nastawionych na efekt propagandowy. Nam zależy na racjonalnej, przemyślanej i głębokiej modernizacji i transformacji polskiej armii.

    Wicemarszałek Piotr Zgorzelski:

    Zmierzamy do końca.

    Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Paweł Bejda:

    Prowadzimy działania dotyczące usprawnienia systemu pozyskiwania sprzętu wojskowego, szczególnie w zakresie aktualizacji trybu pilnej potrzeby operacyjnej, w którym ten sprzęt był przez poprzedników kupowany. Doprecyzowujemy m.in. to, kto ma prawo wnioskować o zastosowanie tego trybu i jakie wymagania formalne powinien spełniać wniosek o jego zastosowanie, np. wymóg wskazania źródeł finansowania. Inicjujemy również proces nowelizacji ustawy o systemie oceny zgodności wyrobów przeznaczonych na potrzeby obronności i bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej. Bardzo dziękuję, panie marszałku.