Poseł Wiesław Różyński - Wystąpienie z dnia 07 lutego 2024 roku.

Stenogram

4. punkt porządku dziennego:

Informacja Ministra Infrastruktury o skutkach stosowania ustawy - Prawo wodne wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej (druki nr 86 i 149).

Poseł Wiesław Różyński:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzisiejsza dyskusja odbywa się na potrzeby przedłożonej przez ministra infrastruktury, właściwego ministra gospodarki wodnej informacji o stosowaniu Prawa wodnego. Inicjatywa ta wynika, jak wcześniej mówiono, wprost z zapisów ustawy, które zobowiązują właściwego ministra do przedłożenia takiego dokumentu po 5 latach od wejścia w życie ustawy.

    Zacznę może jednak od tego, że niestety to nie obecny minister powinien referować informację, ale przedstawiciel poprzedniego rządu. Tak się jednak złożyło, że kalendarz wyborczy spowodował taką a nie inną sytuację. To oczywiście dygresja, ale wydaje się uczciwe, aby to powiedzieć.

    Przechodzę do meritum. Omawiana informacja dotyczy funkcjonowania ustawy - Prawo wodne, ustawy, której powstanie i uchwalenie jest wynikiem wdrożenia przepisów Unii Europejskiej. Ponadto powinna być odpowiedź na zidentyfikowane potrzeby wynikające przede wszystkim z wieloletnich doświadczeń w zakresie stosowania poprzedniej ustawy - Prawo wodne z 2001 r. Ostateczny kształt ustawy - Prawo wodne miał na celu pogodzenie interesów i potrzeb wielu środowisk, a także zapewnienie realizacji najważniejszych funkcji państwa polskiego, m.in. w zakresie ochrony przed powodzią oraz ochrony wód przed zanieczyszczeniami.

    Sprawozdanie jest obszernym dokumentem, który omawiany był podczas posiedzenia komisji. O wszystkim nie będę tutaj mówił, ale chciałbym skupić się na wnioskach, które się pojawiły w toku dyskusji, zarówno w komisji, jak i w przestrzeni publicznej, ponieważ Prawo wodne wielokrotnie było przedmiotem sporów i analiz wśród samorządów tu wcześniej wspomnianych, przedsiębiorców, instytucji, które musiały uwzględniać wiele problemów, by pewne decyzje zostały uzgodnione.

    W dokumencie przedłożonym posłom wskazano kilka obszarów, na które wpływ miało wdrożenie w życie ustawy - Prawo wodne. Wśród nich jest wpływ ustawy na dostępność i jakość wody dla ludności i gospodarki i wpływ ustawy na ochronę przed powodzią i suszą. W odniesieniu do omawianych obszarów zostały przedstawione działania podejmowane w ostatnich latach i opisane przedsięwzięcia; nie wszystkie zostały zrealizowane czy będą realizowane. Wdrożenie ustawy - taki był zamiar - powinno przyczynić się do poprawy ochrony przecipowodziowej. Na mocy ustawy utworzono system opłat za usługi wodne mający na celu korzystanie z wód w sposób gospodarny. Jednak to nie zostało zrealizowane tak, jak oczekiwały samorządy. Do tego jeszcze chciałbym wrócić, ponieważ jest to materia szczególnie mi bliska. Wejście w życie ustawy - Prawo wodne umożliwiło kompleksowe podejście do problematyki wodnej kraju i stworzenie spójnej strategii. Wejście w życie ustawy - Prawo wodne powinno pozwolić na horyzontalny nadzór nad inwestycjami hydrologicznymi w Polsce.

    Jednym z tworów, które w ostatnich latach zajmowały się wodami i gospodarką, był powstały za rządów PiS duży moloch, Wody Polskie - instytucja, która została powołana zgodnie z ideą centralizacji działań i zadań, której jestem przeciwnikiem. Tak jak wcześniej wspomniano, zostały zabrane samorządom uprawnienia i to, co miały one w swoich kompetencjach, bliskość działań w wielu zakresach - zostało to scentralizowane. Zresztą podobne stanowisko wyraża wielu ekspertów. Jedną z kompetencji Wód Polskich jest ustalanie i zatwierdzanie taryf, cen wody oraz ścieków, które też rujnują przedsiębiorstwa gospodarki komunalnej w poszczególnych samorządach. Odebrano tę kompetencję gminom. Jako były samorządowiec z ponad 20-letnim doświadczeniem jestem zwolennikiem tego, aby to zmienić, aby pracować nad zmianą tej ustawy.

    Ilość kompetencji, jakie otrzymały Wody Polskie, powoduje ogromny bałagan i ryzyko pojawienia się poważnego problemu m.in. dla środowiska. Przykładem poważnego kryzysu była katastrofa na Odrze. Zapewne większość z państwa zna to zdarzenie i słyszała o jego skutkach. Powodów, dla których powinno się wprowadzić wiele zmian, jest szereg. Kolejnym zjawiskiem, o którym też tutaj mówiono, z którym musimy sobie poradzić, jest niesamowity poziom upolitycznienia Wód.

    Nie przedłużając - panie marszałku, Wysoka Izbo, komisja rekomenduje przyjęcie informacji. Ale musimy z tego miejsca przytoczyć zdanie ministra: Potrzeba pilnej korekty polityki wodnej w naszym kraju. Czy należy zastosować wariant atomowy i wszystko zlikwidować i poukładać na nowo? Myślę, że może nie. Może okazać się, że zbyt wiele byśmy stracili. Ale czeka nas poważna debata nad zmianą tego prawa. Chodzi o to, aby wspólnie z samorządami tworzyć nowe przepisy, tak by nie szkodziły, a pomagały w rozwoju naszego kraju. Jeszcze raz stwierdzam w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego - Trzeciej Drogi, że wstrzymujemy się od przyjęcia tej informacji. Dziękuję. (Oklaski)