Poseł Andrzej Domański - Wystąpienie z dnia 21 grudnia 2023 roku.

Stenogram

51. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy budżetowej na rok 2024 (druk nr 125).

Minister Finansów Andrzej Domański:

    Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Mam dziś zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie projekt ustawy budżetowej na rok 2024, który Rada Ministrów przyjęła 19 grudnia. Budżet ten powstawał w wyjątkowych okolicznościach w ciągu 4 dni dzięki wielkiemu zaangażowaniu pracowników Ministerstwa Finansów, za które serdecznie dziękuję. (Oklaski)

    Warto na wstępie powiedzieć parę zdań na temat otoczenia gospodarczego, otoczenia makroekonomicznego, w ramach którego budżet ten będzie realizowany. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że zmiana władzy zainicjowana wyborami 15 października wywołała pozytywną reakcję gospodarki, pozytywną reakcję rynków finansowych. Od połowy października złoty umocnił się wobec euro i dolara odpowiednio o 5% i 9%, będąc w tym czasie jedną z najsilniejszych walut na świecie.

    Rentowność polskich obligacji 10-letnich spadła wczoraj poniżej poziomu 5%, czyli najniższego od wiosny ubiegłego roku. To zasługa wiarygodności rządu Donalda Tuska oraz niższych oczekiwań odnośnie do stóp procentowych na świecie. Pozytywnie na wybory zareagowała także giełda. Od wyborów indeks WIG wzrósł o 17%, a WIG20 o 19%. Poziom szerokiego indeksu warszawskiej giełdy ustanowił swój historyczny rekord.

    Zmorą polskiej gospodarki w 2022 i 2023 r. była wysoka inflacja. Przypomnijmy, w 2022 r. średniorocznie wyniosła ona 14,4%, a w roku bieżącym wyniesie ok. 11,5%. Najbliższe miesiące dają nadzieję na stabilizację sytuacji w tym zakresie, o czym powiem za chwilę. Jako jedną z najważniejszych przyczyn pozytywnej reakcji rynku w ostatnich tygodniach wskazuje się normalizację stosunków Polski z Unią Europejską oraz oczekiwany napływ środków z KPO dla Polski. Zwracają na to uwagę m.in. agencje ratingowe. Agencja S&P w raporcie z końca listopada podniosła prognozę wzrostu gospodarczego dla Polski do 3,1%, a jako jeden z głównych argumentów za pozytywną oceną uznała zdolność nowego rządu do odblokowania środków z KPO. Jak wiemy, już to nastąpiło.

    Poprawę perspektyw polskiej gospodarki widać także we wskaźnikach wyprzedzających koniunktury. W listopadzie indeks PMI, kluczowy indeks nastrojów w gospodarce, wzrósł o ponad 4 punkty w porównaniu z poprzednim miesiącem. Był to najwyższy wzrost tego wskaźnika dla Polski w 25-letniej historii tego badania. To dobrze wróży polskiej gospodarce w przyszłym roku. (Oklaski)

    Na potrzeby przedstawianego dziś projektu ustawy budżetowej na rok 2024 przewidujemy, że po silnym spowolnieniu gospodarki, które miało miejsce w bieżącym roku, w przyszłym roku nastąpi wyraźne ożywienie. Szacujemy, że w przyszłym roku realne PKB Polski zwiększy się o 3%. Po słabym 2023 r. Polska ponownie znajduje się w gronie najszybciej rozwijających się państw w Unii Europejskiej, tam gdzie jej miejsce. Na przyspieszenie dynamiki wzrostu wpłynie m.in. wysoka dynamika realnych płac oraz transferów społecznych. Podkreślić należy bezprecedensowy wzrost wynagrodzeń nauczycieli oraz pracowników państwowej sfery budżetowej. (Oklaski) Nastąpi wzrost świadczenia wychowawczego do wysokości 800 zł. Wprowadzamy również nowy program ˝Aktywny rodzic˝, znany powszechnie jako tzw. babciowe. (Oklaski)

    Wyraźnie poprawiają się nastroje konsumentów i obecnie są już powyżej swoich długookresowych średnich. To będzie skutkować wyraźnym odbiciem konsumpcji prywatnej w 2023 r. Ważnym czynnikiem wzrostu będą także inwestycje stymulowane przez napływ środków unijnych. Przedstawiona prognoza PKB w 2024 r. mieści się w przedziale prognoz rynkowych i jest zbliżona do prognoz innych instytucji, chociażby Narodowego Banku Polskiego czy Komisji Europejskiej. Oczekujemy, że w przyszłym roku ze względu na poprawę dynamiki wzrostu gospodarczego zwiększy się także popyt na pracę. W efekcie przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej wzrośnie o 1,2%. W efekcie nominalny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w przyszłym roku wyniesie 9,8%, a więc o ponad 3 punkty procentowe powyżej prognozowanej inflacji. Będziemy zatem, polskie gospodarstwa domowe będą zatem odrabiać straty wywołane drożyzną ostatnich lat. (Oklaski)

    Przewidujemy, że średnioroczna inflacja w 2024 r. wyniesie 6,6%, a więc wyraźnie mniej niż w ostatnich latach. Niepewność co do prognoz w tym zakresie jest jednak wysoka, co ma odzwierciedlenie w stosunkowo dużym przedziale wahań prognoz rynkowych. Czynnikiem ryzyka dla przyjętego scenariusza makroekonomicznego jest koniunktura w otoczeniu zewnętrznym Polski, w szczególności koniunktura w Unii Europejskiej będącej naszym największym partnerem handlowym. Obecnie prognozy wzrostu gospodarczego dla Unii Europejskiej stopniowo rosną, ale niepewność w tym obszarze pozostaje wysoka. Wskaźniki inflacji na świecie są dziś niższe niż przewidywania sprzed kilku kwartałów, co powinno skutkować przyspieszeniem decyzji o obniżkach stóp procentowych przez główne banki centralne, w szczególności przez Fed i ECB. To z kolei będzie wspierać popyt na polskie obligacje i ułatwi finansowanie potrzeb pożyczkowych.

    Kolejnym bardzo istotnym czynnikiem ryzyka pozostaje naturalnie wojna w Ukrainie, jej wpływ na globalne ceny surowców i żywności, a także wielkość podaży pracy w horyzoncie prognozy.

    Wysoki Sejmie! Projekt budżetu państwa, który dzisiaj państwu prezentuję, przewiduje, że poziom dochodów budżetu państwa w 2024 r. będzie determinowany przede wszystkim poprawiającą się sytuacją makroekonomiczną. Szacujemy, że dochody budżetu państwa ogółem w przyszłym roku ukształtują się na poziomie 682 400 mln zł, w tym dochody podatkowe na poziomie 603 900 mln zł. To oznacza wzrost zarówno dochodów ogółem, jak i wzrost dochodów podatkowych o ok. 17% w porównaniu z przewidywanym wykonaniem w roku bieżącym.

    Wydatki budżetu państwa uwzględniają dostępną przestrzeń wyznaczoną przez reguły fiskalne, wynikające zarówno z prawa krajowego, w szczególności ze stabilizującej reguły wydatkowej, jak i z prawa unijnego, zgodnie z którymi minimalny poziom poprawy wyniku strukturalnego powinien wynosić w 2024 r. 0,5 punktu procentowego PKB.

    Limit wydatków budżetu państwa w projekcie ustawy budżetowej na rok 2024 wynosi 866 376 mln zł i pozwoli na zrealizowanie takich priorytetowych wydatków, jak 30-procentowe podwyżki wynagrodzeń nauczycieli, a w przypadku nauczycieli początkujących będzie to 33%. Zwiększone o 20% będą wynagrodzenia pracowników państwowej sfery budżetowej, uposażenia żołnierzy i funkcjonariuszy. (Oklaski) W budżecie zapewniliśmy także finansowanie programu in vitro w kwocie 500 mln zł. (Oklaski) 180 mln zł to subwencja na działalność Polskiej Akademii Nauk. Na dofinansowanie modernizacji domów studenckich przeznaczyliśmy 150 mln zł (Oklaski), a na sfinansowanie telefonu zaufania dla dzieci - 10 mln zł. (Oklaski)

    (Głos z sali: Brawo!)

    Równocześnie zapewnione są niezbędne środki na kontynuację dotychczasowych działań z zakresu polityki społeczno-gospodarczej, takich jak program 800+, trzynasta i czternasta emerytura oraz inne programy wsparcia dla rodzin. (Oklaski)

    Kluczowa dla oceny sytuacji fiskalnej jest nie tylko wysokość deficytu budżetowego, który na dzień 31 grudnia nie może przekroczyć kwoty 184 mld zł, ale także wysokość deficytu i długu całego sektora finansów publicznych. Przewidujemy, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych, a więc deficyt finansów publicznych według definicji unijnej wyniesie w 2024 r. 5,1% PKB. Jest to poziom niższy niż szacowany deficyt w roku bieżącym według notyfikacji fiskalnej, który, dla przypomnienia, znalazł się na poziomie 5,6% PKB. Jednocześnie mamy świadomość, że jest to wielkość wyższa od wartości referencyjnej, zapisanej w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej na poziomie 3% PKB. W związku z tym w projekcie przewidziano redukcję deficytu o 0,5 punktu procentowego PKB w stosunku do roku bieżącego. Stanowi to wysiłek wymagany przez reguły Unii Europejskiej w przypadku przekroczenia przez deficyt progu 3% PKB. Podejmiemy działania na rzecz obniżenia deficytu w latach kolejnych.

    Wczoraj na posiedzeniu Rady Ministrów Finansów Unii Europejskiej osiągnęliśmy porozumienie w sprawie reformy zarządzania gospodarczego. Polska aktywnie pracowała nad tą reformą, dzięki czemu wydatki na obronność będą specjalnie traktowane w procedurze nadmiernego deficytu. To ważna informacja dla Polski, dla polskiej gospodarki. (Oklaski)

    Wydatki na obronę narodową w 2024 r. zaplanowano w części 29 - Obrona narodowa w wysokości 118 mld zł, co stanowi 3,1% planowanego polskiego PKB. W stosunku do roku 2023 oznacza to wzrost o 20 700 mln zł. (Oklaski)

    (Głos z sali: Brawo!)

    Projekt budżetu na rok przyszły przewiduje kontynuację wzrostu nakładów na finansowanie ochrony zdrowia. Łącznie z NFZ-etem będzie to w przyszłym roku rekordowe 192 mld zł. (Oklaski)

    Na 2024 r. zaplanowano również subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego w łącznej wysokości ponad 117 900 mln zł, na poziomie wyższym o 18,4% (Oklaski), niż zaplanowano to w znowelizowanej ustawie budżetowej na 2023 r. Wspólnie z samorządami będziemy pracować nad reformą finansów samorządów. (Oklaski)

    Państwowy dług publiczny według definicji krajowej wyniesie 42,5% PKB, co oznacza, że będzie utrzymywany w bezpiecznej odległości od konstytucyjnego limitu zadłużenia. Z kolei dług sektora instytucji rządowych i samorządowych według definicji unijnej szacujemy na koniec 2024 r. na poziomie 54,2% PKB. Co ważne, jest to wielkość poniżej progu zawartego w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, ustalonego na poziomie 60%. Będziemy dbali o to, by nie zwiększać długu publicznego Polski powyżej tej granicy.

    Wysoki Sejmie! Polska będzie w najbliższych latach prowadziła wiarygodną i przejrzystą politykę fiskalną. Jednym z ważnych zadań tej kadencji będzie implementacja do krajowego porządku prawnego procedowanej na szczeblu unijnym reformy zarządzania gospodarczego. Zgodnie z zapowiedzią premiera Donalda Tuska utworzymy radę fiskalną, która będzie pilnowała dobrych praktyk w polityce fiskalnej. (Oklaski)

    (Głos z sali: Brawo!)

    Podejmiemy także kroki, żeby finanse naszego państwa były dla obywateli bardziej transparentne, bo finanse publiczne to nasze wspólne dobro, wspólne dobro Polek i Polaków.

    Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Proszę o przyjęcie projektu ustawy budżetowej na rok 2024. (Oklaski)

    (Głos z sali: Brawo!)

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty)