Poseł Tomasz Zimoch - Wystąpienie z dnia 20 grudnia 2023 roku.

Stenogram

50. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego w kontekście pozycji ustrojowej oraz funkcji Krajowej Rady Sądownictwa w demokratycznym państwie prawnym (druki nr 118 i 118-B).

Poseł Tomasz Zimoch:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Pewien sprawozdawca sportowy w radiowej relacji przed laty, kiedy polski zespół był blisko awansu do Ligii Mistrzów, błagał tureckiego sędziego: kończ pan ten mecz. Ten sprawozdawca pozwolił mi na wykorzystanie dzisiaj tego błagalnego krzyku. Kieruję ten krzyk do sędziów w Krajowej Radzie Sądownictwa. Błagalnym tonem proszę: kończmy ten mecz w Krajowej Radzie Sądownictwa, inaczej nie awansujemy do europejskiej Ligii Mistrzów, ligi prawa.

    Idea utworzenia w Polsce rady sądownictwa zrodziła się w latach 80. Postulowano wtedy, aby przywrócić zasadę niezależności sądów i niezawisłości sędziów oraz uwolnić wymiar sprawiedliwości spod kurateli aparatu partyjnego. Po latach Prawo i Sprawiedliwość dokonało procesu odwrotnego - upartyjniono i upolityczniono Krajową Radę Sądownictwa.

    Ponad 30 lat temu mój tata został pierwszym przewodniczącym Krajowej Rady Sądownictwa. Był przekonany, że czasy uzależnienia sądownictwa od władzy mijają. Byłby jednak bardzo zasmucony dzisiejszym obrazem rady. Od kilku tygodni jestem członkiem KRS, którą kieruje osoba pozbawiona autorytetu i predyspozycji do zajmowania tak istotnego stanowiska.

    (Głos z sali: Ha, ha, ha!)

    W KRS widzę, jak konkursy wygrywają ci, którzy na to nie zasługują. Widzę, jak awansują ci, którzy podpisali listy poparcia członków rady, a ci sędziowie nie wyłączają się z oceny takich kandydatów. Widzę, jak działa w radzie pani sędzia, która w błyskawicznym tempie awansowała z sądu rejonowego do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a w międzyczasie pracowała jeszcze w Ministerstwie Sprawiedliwości. Widzę, jak działają osoby, które były aktywne w hejterskich grupach w mediach społecznościowych, osoby, które nie szanują wyroków i nękają odważnych sędziów. Słyszę też opowieści o tym, że wszystko, czego chciał minister sprawiedliwości, w Krajowej Radzie Sądownictwa musiało zostać załatwione.

    Ukończyłem aplikację. Zdałem najtrudniejszy moim zdaniem egzamin w życiu - egzamin sędziowski. Nie mam najmniejszych wątpliwości, że nie wolno nam zaprzestać działań, które przywróciłyby sposób wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa, który byłby zgodny z konstytucją. Nie ulega wątpliwości, że od momentu przeprowadzenia wyboru 15 sędziów w trybie wprowadzonym przez ustawę z 2017 r., zgodnie z którą kompetencja do wyboru tych sędziów została przekazana Sejmowi, krajowa rada działa w składzie niezgodnym z konstytucją. Wybór 15 sędziów przez Sejm jest rozwiązaniem wprost sprzecznym z art. 187 ust. 1 konstytucji.

    Panie Pośle Kaleta! Potwierdzają to liczne opinie prawne. Wyraźnie wynika to także z orzecznictwa. Panie pośle Kaleta, uchwała Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r. wskazuje, że skrócenie kadencji dotychczasowych członków Krajowej Rady Sądownictwa i wybór nowych członków tego organu wywołuje zasadnicze zastrzeżenia co do zgodności z art. 187 ust. 1 i 3 konstytucji, a tym samym wątpliwości co do legalności działania Krajowej Rady Sądownictwa oraz procedury nominacyjnej kandydatów na sędziów, w której Krajowa Rada Sądownictwa bierze udział. Przypomnijmy jeszcze uchwałę z 2 czerwca 2022 r. Sąd Najwyższy podkreślił, że Krajowa Rada Sądownictwa nie jest organem tożsamym z organem konstytucyjnym, którego skład i sposób wyłaniania reguluje nasza konstytucja. Również Trybunał Sprawiedliwości, o czym zapomina pan poseł Kaleta, jednoznacznie wypowiadał się na temat rady.

    Wysoki Sejmie! Konieczne jest doprowadzenie do sytuacji, w której rada będzie w całości składać się z członków powołanych zgodnie z konstytucją. Taki stan można osiągnąć poprzez odpowiednią nowelizację ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, ale w aktualnej sytuacji może to być niemożliwe ze względu na udział pana prezydenta w postępowaniu ustawodawczym. Tyle tylko, że przecież to prezydent był podmiotem inicjującym projekt ustawy zmieniającej sposób wyboru sędziowskiej części składu KRS.

    W sytuacji, w której nieosiągalne okazuje się szybkie uchwalenie odpowiednich zmian ustawodawczych, dzięki którym możliwe byłoby ukształtowanie składu KRS zgodnie z konstytucją, należy szukać innego rozwiązania. Podstawowym jego celem byłoby jak najszybsze uniemożliwienie składania przez wadliwie obsadzoną KRS wniosków o kolejne nominacje sędziowskie. Przecież nie trzeba udowadniać, że dokonywanie przez prezydenta powołań na podstawie wniosków przedstawionych przez KRS, której 15 członków zostało wybranych niezgodnie z konstytucją, ma ogromnie negatywne znaczenie dla całego systemu sądownictwa, również ze względów związanych z normami prawa międzynarodowego. Ta kwestia ma również znaczenie praktyczne. Znaczna liczba skarg z Polski czeka na rozpatrzenie przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, a ewentualne wygranie spraw przez wnioskodawców będzie przecież skutkowało koniecznością wypłaty wysokich odszkodowań przez państwo polskie.

    Wysoki Sejmie! Właściwe organy państwa mają prawny obowiązek wykonywania orzeczeń sądowych. Obowiązek ten odnosi się do wszystkich organów, w tym także do Sejmu. W tej sytuacji jest zatem dopuszczalne naprawienie własnego błędu przez Sejm poprzez podjęcie na podstawie art. 69 regulaminu Sejmu odpowiedniej uchwały mającej charakter deklaratoryjny, a więc aktu stanowiącego swoiste oświadczenie izby niższej parlamentu, w której to uchwale Sejm, odnosząc się do kwestii wykonania istniejących wyroków sądowych, oświadczyłby, że osoby wybrane przez Sejm do KRS nie są członkami tego organu. Uchwała taka odnosi się do dawnej uchwały Sejmu poprzedniej kadencji o ich wyborze. Tym samym Sejm ma ogromną szansę naprawić swój błąd polegający na podjęciu uchwały wprost sprzecznej z konstytucją.

    Szanowni Wyborcy! Szanowni Polacy! Każdy z nas choć raz w życiu pojawi się w sądzie - jako strona bądź np. jako świadek. I ważne jest, by sędzia, który będzie oceniał roszczenie czy będzie słuchał zeznania, był bezstronny, niezależny od jakichkolwiek nacisków...

    (Poseł Marek Suski: Jak sędzia na telefon.)

    (Wypowiedź poza mikrofonem)

    Wystarczy sobie wyobrazić sytuację przeciwną, panie mądry pośle Porzucek.

    ...gdy mobingowany pracownik, panie Suski, nie może dochodzić swoich praw, bo jego szef ma możliwość wpływu na skład sędziowski, który rozpatruje sprawę.

    (Poseł Marek Suski: Właśnie wy chcecie...)

    I nagle, panie Suski, okazuje się, że nie ma do kogo się zwrócić, bo ten sąd, m.in. za pana sprawą, który ma udzielić ochrony prawnej, jest pod politycznym wpływem. Dlatego tak jak potrzebujemy tlenu do normalnego oddychania, do normalnego życia, tak potrzebna jest wolność od nacisków, od wpływów, od partyjnych nominacji, od tego...

    (Poseł Marek Suski: No właśnie nie.)

    A wie pan, panie Suski, dlaczego? Bo na tym polega demokracja. (Oklaski) I naszym świętym obowiązkiem, Wysoki Sejmie, naszym świętym obowiązkiem, drodzy Polacy, jest przywrócić blask idei wolnych sądów.

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Panie Ministrze! Panie Prezydencie!

    (Poseł Marek Suski: Nie ma ich.)

    Kończmy ten mecz w Krajowej Radzie Sądownictwa, inaczej nie awansujemy do europejskiej ligi mistrzów - ligi prawa. (Oklaski)

    (Głosy z sali: Buuu...)

    (Głos z sali: Ligi Putina chcecie.)

    (Głos z sali: Kłaniajcie się.)