Poseł Bartłomiej Pejo - Wystąpienie z dnia 12 grudnia 2023 roku.

Stenogram

42. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych (druki nr 92 i 94).

Poseł Bartłomiej Pejo:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reprezentując klub parlamentarny Konfederacji, pragnę podkreślić nasze głębokie zaangażowanie w sprawy dotyczące cyfryzacji kraju i wyrazić nasze stanowisko.

    Kto ma rację dzień wcześniej od innych, ten przez dobę uchodzi za idiotę, jak mawiał Antoine de Rivaro. Konfederacja już 3 lata temu jako jedyna siła polityczna głosowała przeciwko pierwotnemu projektowi ustawy. Nasz przedstawiciel podnosił wówczas kwestie monopolu Poczty Polskiej i wątpliwości co do jej zdolności do efektywnego świadczenia usług elektronicznych. Nasze obawy, choć wówczas ignorowane, okazały się całkowicie słuszne. Obecnie stoimy przed koniecznością kolejnego już przesunięcia terminu wdrożenia środków technicznych przewidzianych ustawą, co jest świadectwem braku przygotowania i efektywności ze strony odpowiedzialnych instytucji. Chcemy podkreślić, że nie sprzeciwiamy się idei cyfryzacji administracji publicznej, wręcz przeciwnie, jesteśmy jej gorącymi zwolennikami. Cyfryzacja powinna iść ręka w rękę z racjonalizacją kosztów i usprawnieniem dostępu do usług publicznych dla wszystkich obywateli. Jednakże sposób, w jaki obecnie jest realizowana, rodzi szereg problemów i wątpliwości. Nowy system doręczeń elektronicznych przewiduje, że elektroniczne skrzynki podawcze ePUAP zostaną de facto zastąpione przez dwie usługi świadczone przez Pocztę Polską - publiczną usługę hybrydową oraz publiczną usługę rejestrowanego doręczania elektronicznego. Pierwsza z nich jest rozwinięciem tradycyjnych listów poleconych i wymaga ich fizycznego dostarczenia. Koszt tej usługi został ustalony na poziomie 6,95 zł netto za przesyłkę. Natomiast druga usługa, będąca usługą całkowicie cyfrową, obciążona jest opłatą 4,40 zł za przesyłkę, podczas gdy koszt doręczenia przez Pocztę Polską tradycyjnego listu papierowego wynosi 3,90 zł. Jak można uzasadnić to, że usługa elektroniczna - z natury tańsza i efektywniejsza - ma być droższa niż usługa tradycyjna?

    (Poseł Konrad Berkowicz: Kpina.)

    W sektorze prywatnym, gdzie istnieje konkurencja, koszt podobnej usługi to jedynie 1,79 zł netto. Widać więc wyraźnie, że monopol Poczty Polskiej nie tylko nie sprzyja efektywności ekonomicznej, ale wręcz prowadzi do nieuzasadnionego wzrostu kosztów. To stawia pod znakiem zapytania sens ekonomiczny takiej usługi, w szczególności gdy porównamy ją z tradycyjną pocztą elektroniczną czy elektroniczną skrzynką podawczą w ePUAP, która dotychczas była udostępniana nieodpłatnie przez administrację publiczną. Brakuje uzasadnienia tego, by e-usługa, która dotychczas była świadczona nieodpłatnie przez administrację publiczną, została przekształcona w odpłatną usługę oferowaną przez spółkę akcyjną w arbitralnie narzuconych cenach. Wysokość tych opłat może wynikać jedynie z nieefektywności ekonomicznej spółek zarządzanych przez Skarb Państwa oraz zagwarantowanego przez ustawę monopolu.

    Niniejszy projekt nowelizacji ustawy wskazuje na kolejne przesunięcie terminu wdrożenia e-doręczeń. Czy to nie jest dowód na to, że Poczta Polska - mimo przyznanego jej monopolu - nie jest przygotowana na takie zadanie? Warto przypomnieć, że Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów na wniosek ministra cyfryzacji wybrał wariant monopolu właśnie Poczty Polskiej na doręczenia elektroniczne i ten wariant obowiązuje już od 5 lat. Po ponad 5 latach od podjęcia tamtej decyzji stajemy przed faktem, że monopolista nie jest w stanie wdrożyć tych usług.

    Dodatkowo należy podkreślić szereg istotnych wątpliwości dotyczących efektywności i bezpieczeństwa świadczenia usług doręczeń elektronicznych przez Pocztę Polską. Po pierwsze, istnieje realne ryzyko dalszych opóźnień i problemów technicznych wynikające z braku doświadczenia tej instytucji w zarządzaniu skomplikowanymi systemami elektronicznymi. Po drugie, monopol Poczty Polskiej może znacząco ograniczyć wprowadzenie nowoczesnych, innowacyjnych rozwiązań oraz adaptację do dynamicznie zmieniających się potrzeb i oczekiwań użytkowników. Po trzecie, musimy brać pod uwagę potencjalne ryzyko naruszenia bezpieczeństwa danych, co może być spowodowane lukami w infrastrukturze IT Poczty Polskiej oraz brakiem odpowiednich kompetencji w zakresie cyberbezpieczeństwa. Na koniec, monopolistyczna pozycja Poczty Polskiej prowadzi do nieefektywności ekonomicznej manifestującej się w wyższych kosztach operacyjnych, które ostatecznie obciążają użytkowników usług. Te aspekty wskazują na pilną potrzebę (Oklaski) przemyślenia i restrukturyzacji obecnego modelu świadczenia usług doręczeń elektronicznych, aby służyły one w pełni interesom obywateli i były zgodne z zasadami efektywności oraz nowoczesności. Naszym zdaniem usługa powinna zostać przejęta, utrzymywana i świadczona bezpłatnie przez administrację publiczną na zasadach podobnych do innych usług, w tym (Dzwonek) do dotychczasowych skrzynki podawczej ePUAP. Taka zmiana pozwoli na lepszą integrację ze środowiskiem aplikacji mObywatel oraz z innymi e-usługami, tworząc koherentne środowisko dostępu do e-administracji. (Oklaski)

    (Głos z sali: Brawo!)

    Marszałek:

    Panie pośle, czas minął.

    Poseł Bartłomiej Pejo:

    Proponujemy też, aby świadczenie usług hybrydowych, które wymagają fizycznego dostarczenia wydrukowanych listów, było możliwie także przez inne podmioty gospodarcze...

    Marszałek:

    Panie pośle, nie sądziłem, że przy takim punkcie porządku dziennego będę komuś wyłączał mikrofon, ale naprawdę proszę zmierzać do brzegu.

    Poseł Bartłomiej Pejo:

    Już zmierzam, panie marszałku.

    Obowiązek świadczenia tej usługi przez Pocztę Polską powinien zostać zlikwidowany, a cena takiej usługi ustalona na zasadach wolnej konkurencji.

    W kontekście procedowanej ustawy uważamy, że Poczta Polska nie powinna mieć zagwarantowanego ustawowego monopolu na świadczenie tych usług...

    (Głos z sali: Niech pan nie krzyczy.)

    Marszałek:

    Dziesięć, dziewięć...

    Poseł Bartłomiej Pejo:

    ...ani teraz, ani za rok, ani nigdy. (Oklaski)

    (Głos z sali: Brawo!)

    Marszałek:

    ...osiem, siedem, sześć...

    Poseł Bartłomiej Pejo:

    Przedłużenie tego terminu wdrożenia systemu...

    Marszałek:

    ...pięć, cztery...

    Poseł Bartłomiej Pejo:

    ...powinno być więc wykorzystywane...

    Marszałek:

    ...trzy, dwa, jeden.

    (Głos z sali: Koniec!)

    Poseł Bartłomiej Pejo:

    ...do przygotowania zrewidowanego całego systemu doręczeń...

    (Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)

    (Głos z sali: Brawo!)