Posłanka Anna Gembicka - Wystąpienie z dnia 29 listopada 2023 roku.

Stenogram

23. punkt porządku dziennego:

Informacja Prezesa Rady Ministrów w sprawie protestów polskich transportowców i rolników na granicy polsko-ukraińskiej.

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Anna Gembicka:

    Panie pośle, ja jednak używam określeń ustawowych.

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przepraszam za tę chwilę oczekiwania, ale według harmonogramu ten punkt miał się rozpocząć o godz. 15.30.

    Szanowni Państwo! Chciałabym pokrótce przedstawić informacje dotyczące strajku rolników na granicy polsko-ukraińskiej. Zacznę od tego, że wczoraj wieczorem miałam okazję spotkać się z przedstawicielami protestujących, na początku na samym przejściu, później przeszliśmy do przeprowadzenia rozmów. I przede wszystkim chciałam zacząć od podziękowania za to spotkanie, które było bardzo merytoryczne, które było takie bardzo zdroworozsądkowe, z dużym zrozumieniem tego, które sprawy jesteśmy w stanie wspólnie wypracować. Dlatego bardzo dziękuję rolnikom, dziękuję też przedstawicielom branży transportowej, którzy uczestniczyli w tym spotkaniu.

    Dzisiaj będę przedstawiać te informacje, które dotyczą ministerstwa rolnictwa.

    Protestujący zgłosili trzy postulaty. Pierwszy z tych postulatów dotyczył uruchomienia dopłat do kukurydzy. Drugi z tych postulatów dotyczył kwestii podatku rolnego, który - nie muszę państwu mówić - nie jest w gestii samego ministerstwa rolnictwa, dotyczy samorządów, bo to samorządy podejmują uchwały na ten temat. Trzeci postulat dotyczył zwiększenia akcji kredytowej w zakresie kredytów 2-procentowych. To są kredyty z dopłatą z budżetu państwa, kredyty płynnościowe, które uruchomiliśmy już kilka miesięcy temu i które cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem, bo akcja kredytowa przewidziana na 10 mld zł jest już prawie w całości wyczerpana. Dlatego podjęliśmy decyzję o tym, żeby tę pulę akcji kredytowej zwiększyć.

    Teraz po kolei odniosę się do tych postulatów i do tego, co zostało ustalone wczoraj i co zostało także zakomunikowane. Po pierwsze, przyjęliśmy rozwiązanie dotyczące uruchomienia dopłat do kukurydzy. To będą dopłaty w wysokości 1000 zł do hektara, jeżeli chodzi o województwo podkarpackie i województwo lubelskie, i odpowiednio mniejsze stawki dla pozostałych województw. Będziemy stosować podobny podział jak przy wcześniejszych dopłatach. Kolejna kwestia, czyli kwestia kredytów - tak jak wspomniałam, po uzgodnieniu z rolnikami podjęliśmy decyzję o tym, żeby zwiększyć akcję kredytową o 2,5 mld zł, czyli po przyjęciu przepisów, po dopełnieniu wszystkich formalności na nowo tę akcję kredytową otworzyć. Kolejna kwestia - jeśli chodzi o podatek rolny, ustaliliśmy, że w ministerstwie postaramy się wypracować takie rozwiązanie, które z jednej strony pozwoli na ochronę rolników, a z drugiej strony pozwoli na to, żeby samorządy także nie ucierpiały, żeby tutaj nie było uszczerbku dla samorządów.

    Dzisiaj rano ponownie rozmawiałam z liderem protestujących, przekazałam mu te ustalenia i dzisiaj już chcę podpisać projekt rozporządzenia, który przekażemy do procedowania przez Radę Ministrów i który zawiera te właśnie zmiany, dotyczące czy to dopłat, czy to zwiększenia akcji kredytowej. Natomiast, tak jak przekazałam rolnikom, konieczna będzie notyfikacja do Komisji Europejskiej. I znowu powtórzę: przyjęli to także z dużym zrozumieniem. Ustaliliśmy, że w momencie kiedy te postulaty zostaną spełnione, oni będą mogli odstąpić od strajku.

    Chciałabym też przekazać jedną ważną rzecz, bo prosili mnie o to strajkujący. Ten protest odbywa się naprawdę w kulturalnych warunkach. To nie jest tak, jak podają niektóre media zagraniczne, że jest blokowana pomoc humanitarna, że są blokowane inne transporty, że jest blokowana szybko psująca się żywność. Absolutnie nie ma takich sytuacji. Wszystkie tego typu transporty, wszystkie tego typu produkty są przepuszczane, natomiast blokowane są w zakresie przewozów komercyjnych. O przekazanie tego prosili mnie strajkujący i to dzisiaj przedstawiam.

    Natomiast, szanowni państwo, gdyby cofnąć się do przyczyn całej sytuacji rynkowej, to trzeba powiedzieć przede wszystkim o warunkach geopolitycznych, bo cała sytuacja jest wywołana agresją rosyjską na Ukrainę i przyjętymi później przez Unię Europejską przepisami. Trzeba też jedną rzecz przypomnieć. Już w 2014 r., kiedy była podpisywana umowa stowarzyszeniowa, a właściwie już nawet wcześniej, zostały również przyjęte przepisy dotyczące zerowego cła, jeśli chodzi o kukurydzę, a także dotyczące zniesienia kontyngentów. Natomiast wtedy Ukraina nie korzystała z tej możliwości, ponieważ stawiała przede wszystkim na transport morski. Wraz z wybuchem wojny sytuacja się zmieniła i to wywołało realne konsekwencje także dla polskiego rynku zboża.

    Chciałabym też przypomnieć, bo różne rzeczy pojawiają się w przestrzeni publicznej, że my już 5 maja 2022 r. przekazaliśmy swoje stanowisko dotyczące projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady wprowadzającego tymczasowe środki liberalizacji importu z Ukrainy w zakresie tzw. autonomicznych środków handlowych. Zgłaszaliśmy już wtedy swoje zastrzeżenia odnośnie do tego, jakie konsekwencje ta liberalizacja może wywołać. Później kontynuowaliśmy to w korespondencjach z 19 października, z 11 listopada 2022 r., a także w dokumentach z grudnia 2022 r. oraz kolejnych potem, już w 2023 r.

    Kolejna sprawa, szanowni państwo. Gwoli przypomnienia: 15 kwietnia 2023 r. zablokowaliśmy napływ zbóż z Ukrainy.

    (Poseł Grzegorz Braun: Słucham?)

    Udało nam się też na poziomie unijnym zbudować koalicję państw przyfrontowych, które także przyjęły podobne rozwiązania. I mimo apeli chociażby ze strony niektórych posłów Platformy Obywatelskiej, że Unia Europejska powinna nas ukarać za te przepisy, które wprowadziliśmy, tak się nie stało. Dlaczego? Otóż udało nam się zbudować tę koalicję, a inne państwa poszły naszym śladem. I to jest niezwykle ważne. Później niestety Unia Europejska zdecydowała o tym, żeby z tych przepisów zrezygnować, dlatego wprowadziliśmy ponownie przepisy krajowe.

    Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o pomoc uruchomioną dla producentów kukurydzy, to była to pomoc z jednej strony pochodząca z wynegocjowanych środków unijnych w kwocie prawie 70 mln euro, później uzupełniona o środki krajowe do łącznej wysokości 800 mln zł. Pomoc stanowiły tu także kredyty, czy to kredyty skupowe, czy kredyty płynnościowe dla rolników, o których wspominałam, oraz takie rozwiązania, jak wsparcie dla podmiotów skupowych. Oprócz tego była to także pomoc finansowa dla firm, które skupowały kukurydzę mokrą w 2022 r. i są w złej kondycji finansowej.

    Szanowni Państwo! Mogłabym mówić długo o tych dopłatach, o rozwiązaniach, które zostały zastosowane, natomiast nie da się uciec od dyskusji, że potrzebne są rozwiązania systemowe, bo z Ukrainą zostaniemy na dłużej. Potrzebne są z jednej strony środki dla polskiego rolnictwa, ale z drugiej strony - rozwiązania prawne, rozwiązania w postaci różnego rodzaju uproszczeń, żeby udało nam się chociażby zwiększyć konsumpcję zbóż na rynku, np. dzięki odbudowie pogłowia trzody chlewnej. Tu chodzi chociażby o takie programy, jak program Locha+, za pomocą którego już do tej pory wsparto polskich rolników dopłatami w wysokości bodajże 2 mld zł, ale jest też propozycja nowego programu, który lada dzień zostanie przekazany Radzie Ministrów do procedowania, czyli programu odbudowy pogłowia loch. To są propozycje z jednej strony wsparcia inwestycyjnego pochodzącego i ze środków krajowego planu strategicznego, i ze środków budżetu państwa, ale z drugiej strony przede wszystkim rozwiązania dotyczące uproszczeń budowlanych, uproszczeń środowiskowych, bo bez tego bardzo trudno będzie przede wszystkim zachęcić rolników do odbudowy pogłowia trzody chlewnej i dokonać tego. Ale to są też takie rozwiązania, jak dopłaty na zakup silosów czy budowę magazynów, które także zostały przez nas uruchomione. To są też rozwiązania dotyczące wsparcia dla biogazowni. Z jednej strony chodzi o wsparcie w postaci inwestycyjnej, czyli program ˝Energia dla wsi˝, w przypadku którego staramy się o zwiększenie puli z 1 do 3 mld zł, ale oczywiście także o uproszczenia w zakresie budowlanym.

    Szanowni Państwo! Mam nadzieję, że ta dyskusja, która czeka nas w najbliższych tygodniach, miesiącach, będzie się sprowadzała też w dużej mierze do tego, jakie rozwiązania systemowe możemy przyjąć, żeby pomóc polskiemu rolnictwu. Jak już mówiłam, my od tych rozwiązań nie uciekniemy, trzeba je wprowadzić jak najszybciej i potrzebna jest do tego ponadpartyjna zgoda. Mam nadzieję, że taka ponadpartyjna zgoda co do tych rozwiązań będzie, bo chyba wszyscy jesteśmy zgodni, że bezpieczeństwo żywnościowe jest jednym z głównych filarów polskiego bezpieczeństwa, a bezpieczeństwa żywnościowego nie zbudujemy bez opłacalności w polskim rolnictwie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)