Poseł Tadeusz Tomaszewski

Stenogram

11. punkt porządku dziennego:

Informacja Prezesa Rady Ministrów w sprawie działań rządu w związku z protestem rolników w Polsce.

Poseł Tadeusz Tomaszewski:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowni Panowie Ministrowie! Rolnicy, związki zawodowe, izby rolnicze, myśliwi i pszczelarze od wielu dni protestują na ulicach w Polsce, ale i w całej Unii Europejskiej. Lewica z ogromnym szacunkiem i zrozumieniem odnosi się do zgłaszanych przez protestujących postulatów.

    Jedną z przyczyn, które legły u podstaw dzisiejszych protestów, była decyzja Unii Europejskiej, która chcąc pomóc Ukrainie walczącej z rosyjskim najeźdźcą, zaoferowała lądową alternatywę eksportu przez jej terytorium. Zniesiono limity ilościowe na ukraińską pszenicę, rzepak, kukurydzę i słonecznik.

    W czerwcu 2022 r. pan Henryk Kowalczyk w wywiadzie radził rolnikom czekać ze sprzedażą zboża, bo później będzie droższe. W raporcie Najwyższa Izba Kontroli stwierdza jasno, że wypowiedź pana ministra Kowalczyka miała katastrofalne skutki, a jego, cytuję, ocena sytuacji na krajowym rynku zbożowym była błędna i nieoparta na żadnych analizach.

    Wolne powierzchnie w polskich magazynach szybko wypełniły produkty z Ukrainy. Import pszenicy ze Wschodu wzrósł rok do roku 170-krotnie, a kukurydzy 300-krotnie. Już w 2022 r. polskie firmy, przy bierności, a właściwie za zgodą rządu PiS, sprowadziły ok. 3,5 mln t zboża i roślin oleistych. Kolejne żniwa polskich rolników to wysoka inflacja, a w efekcie szok cenowy w przypadku nawozów, środków ochrony roślin i paliwa. Zboże i inne produkty zza wschodniej granicy dalej zalewały nasz rynek. W trakcie kampanii wyborczej PiS wprowadził jednostronne embargo na kluczowe produkty, które okazało się dziurawe i nieskuteczne.

    Ceny pszenicy spadają drastycznie. Dzisiaj podmioty skupujące w Wielkopolsce, w powiecie gnieźnieńskim, proponują cenę 600-700 zł za tonę pszenicy. Nawozy i środki do produkcji rolnej są nadal bardzo drogie. Izby rolnicze, banki spółdzielcze informują o przeszkodach prawnych w kredytowaniu rolnictwa wynikających z nowelizacji przyjętej w poprzednim parlamencie ustawy o tzw. pożyczce konsumenckiej. Informowałem o tym pana ministra w stosownej interpelacji.

    Spada dramatycznie w ostatnich latach opłacalność produkcji rolnej - mimo wprowadzenia przez rząd prawicy różnych form finansowania rolnictwa. Rolnicy mówią wyraźnie, że nie chcą kolejnych dopłat i jałmużny, ale chcą sprzedawać produkty po cenach dających szansę na godne życie i odtwarzanie produkcji. Po 8 latach polityki rolnej PiS i rządów w Komisji Europejskiej w ostatnich 5 latach komisarza z PiS pana Janusza Wojciechowskiego kilka tysięcy polskich gospodarstw, polskich rodzin, może z powodów ekonomicznych przestać istnieć.

    Protestujący rolnicy oczekują od nowego rządu i Komisji Europejskiej odejścia od obecnej wersji Europejskiego Zielonego Ładu i wypracowania wspólnie z ich reprezentacją nowej wspólnej polityki rolnej. Oczekują zakazu wprowadzania w obecnej formie na nasz rynek i na rynek Unii Europejskiej produktów z Ukrainy oraz wprowadzenia ceł na te produkty. Postulują rozbudowę infrastruktury portowej, ograniczenie biurokracji w rolnictwie oraz zwiększenie limitu pomocy de minimis z 25 tys. do 50 tys. euro. Wnioskują także o odstąpienie od zakazu stosowania nawozów azotowych między listopadem a końcem lutego.

    Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy opowiada się za pilnym dialogiem z reprezentacją protestujących rolników. Pan minister Siekierski mówił o tym, że jest gotowy w każdej chwili i w przyszłym tygodniu takie rozmowy się odbędą. Wspieramy działania pana ministra na forum Komisji Europejskiej zmierzające do wycofania nieracjonalnych wymogów zielonego ładu - programu rolnego PiS, jak pisał wcześniej pan Janusz Wojciechowski. Oczekujemy szybkiego wypracowania dwustronnego porozumienia z Ukrainą, które obejmie również ochronę naszego rynku, jeśli chodzi o takie wrażliwe produkty jak cukier, drób, jaja, owoce miękkie, miód, sok jabłkowy i oleje. Bardzo liczymy na skuteczne i ofensywne w tej sprawie działania pana premiera Donalda Tuska wspólnie z przywódcami Unii Europejskiej i Ukrainy. Jak słyszymy, takie spotkania odbędą się w najbliższym czasie.

    W tej jakże trudnej sytuacji ekonomicznej gospodarstw Lewica oczekuje od rządu, po pierwsze, szybkiej wypłaty dopłat bezpośrednich, po drugie, zwiększenia dodatkowej pomocy finansowej dla rolników, rolniczych spółdzielni produkcyjnych, grup producenckich, ale także gospodarstw będących własnością Skarbu Państwa. Pan minister w liście do rolników mówił o tym, że będzie zabiegał o te dodatkowe środki na forum rządu. Domagamy się także sprawnego wprowadzenia pomocy finansowej dla producentów kukurydzy i wypłaty pomocy suszowej - tych środków, które są zabezpieczone w budżecie, ale co ważne, o czym dzisiaj wspomniał pan minister, dobrze by było, żeby w tej sytuacji zafunkcjonowała ta pomoc również dla gospodarstw, w których suszowe szkody wynosiły poniżej 30%. To by była również istotna zmiana i pomoc.

    Oczekujemy szybkiego wznowienia płynnościowych kredytów z oprocentowaniem 2% i usunięcia ewentualnych przeszkód formalnoprawnych, o których już mówiłem, wsparcia merytorycznego rolników wnioskujących o środki z Krajowego Planu Odbudowy w celu zakupu i montażu silosów oraz o środki na ochronę wód przed azotanami z budżetu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, uproszczenia procedur związanych z inwestycjami w OZE i poprawy efektywności energetycznej gospodarstw. Tak, wiem, że to jest inne ministerstwo, ale to jest wspólna polityka rządu i musi ona uwzględniać również taką kwestię. Martwi nas fakt, że bez konsultacji ze środowiskiem łowieckim, Polskim Związkiem Łowieckim, jeden z resortów mówi, że ma własne pomysły na to i bez tych konsultacji znów dzieli to środowisko, a myśliwi są teraz razem na proteście z rolnikami.

    Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Sytuacja jest nadzwyczajna. Trzeba dialogu z reprezentacją rolników i konkretnymi działaniami rządu dążyć do porozumienia i rozwiązywania problemów zgłaszanych przez protestujących rolników. To jest w interesie nas wszystkich, konsumentów i producentów dbających o bezpieczeństwo żywności w Polsce. Jestem przeciwny temu, abyście państwo mówili, że macie zasługi, abyście państwo mówili, że macie pomysły lepsze od innych. Rolnicy na protestach mają biało-czerwone flagi, to jest nasza drużyna. I my dla niej jako reprezentanci tutaj wybrani musimy pracować zgodnie, poszukując jak najlepszych rozwiązań. Nie powinniśmy wypominać sobie zasług, bo to nie rozwiązuje tych problemów. Gdyby było tak dobrze, to ich by nie było na ulicach, w ciągach komunikacyjnych, nie byłoby ich na granicy.

    (Głos z sali: Głosowali...)

    Dlatego też Lewica będzie wspierać wszystkich tych, którzy dążą do porozumienia i rozwiązywania tych problemów.

    Szanowny Panie Ministrze! Mówił pan o tym, że polskie służby kontrolują przepływ towarów. Do tej działalności, do tych słów trzeba odbudować zaufanie, bo na dzień dzisiejszy występujący rolnicy wyraźnie mówią, że nie mają tu zaufania, że te procedury są nieszczelne. W związku z powyższym w koordynacji, tak jak pan wspomniał, z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji... Jest to bardzo potrzebne, żeby wiarygodność podejmowanych przez rząd działań była zapewniona również w opinii rolników.

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! (Dzwonek) Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy będzie wpierał działania rządu, oczekując od nas wszystkich, począwszy od Lewicy, wspólnej działalności na rzecz biało-czerwonej drużyny polskich rolników. Dziękuję. (Oklaski)