Posłanka Paulina Matysiak

Szanowny Panie Ministrze,

w branżowej prasie kolejowej ukazał się artykuł o zamiarze ogłoszenia przez PKP SA przetargu na rozbiórkę dwóch linii kolejowych w województwie kujawsko-pomorskim. Dotyczy linii nr 231 na odcinku Mogilno-Kruszwica przez Strzelno i Gopło oraz linii Mogilno-Orchowo.

Zamiar rozebrania tych linii wywołał oburzenie wielu organizacji pozarządowych działających na rzecz ochrony kolei, a także organizacji historycznych. To działanie jest także sprzeczne z polityką państwa w zakresie przywracania połączeń kolejowych na regionalnych liniach.

Jak tłumaczy rzecznik prasowy PKP SA, spółka występowała do organizacji pozarządowych z propozycją oddania linii w ich opiekę, ale nie było chętnych do przejęcia tego zadania. Dowiedziałam się niestety, że PKP SA zamierzały pobierać bardzo wysokie opłaty za taką dzierżawę linii, co de facto w ogóle nie powinno mieć miejsca, zważając na fakt, że organizacje pozarządowe działają często społecznie i nie prowadzą działalności gospodarczej, a zatem nie uzyskują przychodów, z których mogłyby pokryć tak znaczny wydatek, nawet mimo ogromnych chęci. W tym przypadku dzierżawa powinna być wyłącznie nieodpłatna.

W związku z tym stanowisko PKP SA, mówiące o tym jakoby nie było zainteresowanych organizacji pozarządowych, trudno uznać za zgodne ze stanem faktycznym.

Wspomniane linie kolejowe są bardzo cenne pod względem historycznym i inżynieryjnym. Są również istotne z punktu widzenia transportowego, ponieważ zachowanie ich i zmodernizowanie pod możliwość przywrócenia ruchu kolejowego jest uzasadnione.

Linia nr 231 Mogilno-Strzelno-Gopło-Kruszwica-Inowrocław Rąbinek to tzw. linia „U”. Jej umowna nazwa wzięła się stąd, że jej przebieg ma kształt litery „U” - wynika to z faktu, że budowana była w okresie zaborów i przebiegała wzdłuż granicy Prus Zachodnich. Dzisiaj, gdyby po modernizacji i elektryfikacji uczynić z niej ciąg transportowy, mogłaby stanowić element siatki ruchu pasażerskiego z Poznania do Bydgoszczy i Torunia. Niektóre pociągi regionalne jadące dzisiaj z Poznania do Torunia lub Bydgoszczy trasą nr 353 przez Janikowo można by było skierować przez Strzelno i Kruszwicę. Taki układ pozwoliłby na dobre skomunikowanie Strzelna i Kruszwicy z Wielkopolską, a także z Toruniem i Bydgoszczą, a więc stolicami województwa kujawsko-pomorskiego. Dodatkowo w sezonie turystycznym kolej mogłaby odgrywać ważną rolę w dojazdach turystycznych nad jezioro Gopło. Z punktu widzenia infrastruktury byłby to również objazd dla linii nr 353 na wypadek różnych zdarzeń losowych w rejonie Janikowa, które skutkują np. całkowitym wstrzymaniem ruchu.

Linia Mogilno-Orchowo była częścią wielkiego projektu łączącego Kolej Wschodnią z Gdańskiem, który nigdy nie został w pełni zrealizowany, chociaż w czasach II RP wybudowano niewielkie przedłużenie tej trasy. Losy Polski nie pozwoliły kontynuować budowy, niemniej należałoby tę inwestycję częściowo zrealizować. Pierwotnie linia Mogilno-Orchowo również biegła wzdłuż dawnej granicy i miała odbijać w kierunku Wrześni. Została otwarta w 1914 r., natomiast na północ jej przedłużeniem był otwarty w dwa lata wcześniej w 1912 r. odcinek Mogilno-Barcin, dalej planowano budowę odcinka Barcin-Łabiszyn-Nowa Wieś Wielka-Bydgoszcz, jednak tu udało się oddać odcinek Nowa Wieś Wielka-Bydgoszcz. W 1909 r. wybudowano odcinek Koronowo-Pruszcz-Bagienica, a pięć lat później odcinek Pruszcz-Bagienica-Tuchola, w planach był odcinek Tuchola-Czersk, nigdy natomiast nie powstał odcinek Bydgoszcz-Koronowo, o który rzekomo samorząd zabiega do dzisiaj. Odcinek Czersk-Bąk był usypany w 1914 r., jednak odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. położyło kres dalszej budowie linii i prac budowlanych już nie kontynuowano. Tory z Czerska do Bąka położono dopiero w 1928 r., aby tą drogą dowozić materiały potrzebne do budowy odcinka Bąk-Kościerzyna, który był częścią tzw. magistrali węglowej Herby Nowe-Gdynia. Prusacy zdążyli jeszcze zbudować nasypy z Bąka do Liniewa oraz linię kolejową ze Starej Piły przez Owczarnię do Gdyni. Niestety pełna trasa nigdy nie powstała, bo projekt ten, chociaż forsowany jeszcze przez premiera W. Witosa, nie zdołał się obronić i ostatecznie w latach 30. ubiegłego wieku powstała tzw. kolej francuska, czyli magistrala Śląsk-Porty-dzisiejsza linia nr 131 Chorzów Batory-Nowa Wieś Wielka i nr 201 Nowa Wieś Wielka-Gdynia Port.

Linia Mogilno-Orchowo na całej swojej długości budowana była jako linia bezkolizyjna. Do dzisiaj nie ma tam przejazdów kolejowo-drogowych, a wszystkie skrzyżowania dróg z koleją stanowią wiadukty. Linia kolejowa Mogilno-Orchowo powinna zostać zelektryfikowana i przedłużona do linii kolejowej nr 3 w okolicy Słupcy, a także połączona z tą linią dwiema łącznicami umożliwiającymi wjazd na linię do Mogilna, zarówno od strony Słupcy/Poznania, jak i od strony Konina/Kutna. Taka inwestycja miałaby szczególne znaczenie dla ruchu towarowego, ponieważ pozwoli ominąć cały poznański i gnieźnieński węzeł kolejowy pociągom zmierzającym z południa Polski liniami nr 271 i nr 281 w kierunku linii 353, 131 i 201 do trójmiejskich portów. Należy zatem powstrzymać się od likwidacji tej linii, a zamiast tego ją odbudować i przedłużyć do linii kolejowej nr 3.

Działając na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1799), proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1. Dlaczego podjęto decyzje o rozbiórce linii kolejowych nr 231 oraz linii Mogilno-Orchowo?

2. Czy prawdą jest, że PKP SA oczekują od organizacji pozarządowych finansowania utrzymania powierzonych w opiekę linii kolejowych?

3. Czy PKP SA wycofają się z ogłaszania przetargu na likwidację omawianych linii kolejowych?

4. Ile linii kolejowych będących pod zarządem PKP SA, a więc niebędących w PKP PLK, jest udostępnionych stowarzyszeniom, fundacjom lub samorządom lokalnym i czy PKP SA pobierają za te dzierżawy wysokie opłaty?

5. Ile linii w Polsce posiada decyzje likwidacyjne i jakie to są linie? Proszę o podanie numerów linii bądź odcinków z datami wydania decyzji likwidacyjnych wraz z informacją o tym, który minister wydał decyzję likwidacyjną danej linii.

6. Czy w latach 2015-2023, czyli za Państwa rządów, zostały cofnięte jakiekolwiek decyzje likwidacyjne? Jeśli tak, to wobec których linii kolejowych je cofnięto?

7. Dlaczego w latach 2015-2023 nie podejmowano na szeroką skalę cofania decyzji likwidacyjnych wydanych w przeszłości na linie kolejowe, mimo że rząd PiS jasno deklarował wstrzymanie likwidacji linii kolejowych?

8. Czy w najbliższym czasie przewiduje się przekazywanie jakichkolwiek działek pozostałych po zlikwidowanych liniach kolejowych samorządom w celu budowy w śladzie tych linii kolejowych ścieżek rowerowych? Jeżeli tak, to kiedy to nastąpi i jakie to są linie kolejowe?

Z wyrazami szacunku

Paulina Matysiak
Posłanka na Sejm RP