Poseł Marcin Józefaciuk

Stenogram

15. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o czasowym ograniczeniu cen za energię elektryczną, gaz ziemny i ciepło systemowe oraz o bonie energetycznym (druk nr 346).

Poseł Tomasz Piotr Nowak:

    Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej nam zaszczyt przedstawić stanowisko tego klubu wobec druku nr 346, tj. projektu ustawy o czasowym ograniczeniu cen za energię elektryczną, gaz ziemny i ciepło systemowe oraz o bonie energetycznym.

    Przede mną przed chwilą występowała pani poseł z Prawa i Sprawiedliwości i domagała się odmrożenia ich projektu, który jest złożony podobno w chłodziarce, której nie ma, więc ja nie wyobrażam sobie, że jest.

    (Poseł Iwona Ewa Arent: Jak nie ma, jak tam ten projekt leży?)

    Dlaczego ten projekt nie jest procedowany? Bo on ma inną filozofię niż ten projekt, o którym w tej chwili mówimy. My mówimy o czasowym ograniczeniu cen na energię elektryczną i mamy w domyśle jedną prostą rzecz: my chcemy zlikwidować przyczynę wzrostu cen energii. Natomiast wy przez 8 lat zakonserwowaliście system, który spowodował, że podwyżka cen energii stała się waszym grzechem strukturalnym. Po prostu to wasze działanie w energetyce spowodowało, że ceny energii są tak wielkie, skoczyły o 350%. Osłony są niezbędne, gdy ceny są społecznie nieakceptowalne. Gdy zagrożenie ubóstwem energetycznym dramatycznie rośnie i za waszych rządów od 2018 r... Bo to nie stało się nagle, nie wybuchło w 2023 r. Tu siedzi minister Tchórzewski - już wtedy pracowaliśmy nad projektami osłonowymi, bo zaczęło się dziać źle, bo już wiedzieliśmy, że system energetyczny po prostu jest systemem niewydolnym, że powoduje, że coś, co jest misyjnie wpisane w system energetyczny, w energię, która musi być w akceptowalnej cenie, już nie spełnia misji akceptowalności ceny.

    Pandemia przysłużyła się tylko do tego, że te ceny jeszcze bardziej urosły, ale ona może przysłonić niektórym myślenie - bo to pandemia, to wojna. Nie, źródło zła jest w strukturze energetycznej zakonserwowanej za rządów PiS-u. To uparte trzymanie się węgla, mimo że jest świadomość, była świadomość tego, że system ETS, że transformacja energetyczna musi być przeprowadzona, to była schizofrenia. Z jednej strony premier Morawiecki mówi w Unii Europejskiej, że zgadza się na Fit for 55, a z drugiej strony przyjeżdża i mówi Polakom, że tylko węgiel, ponad węglem nic nie me innego. To jest schizofrenia, która musiała doprowadzić do katastrofy.

    Zatrzymanie energetyki wiatrowej na lądzie w 2016 r. Dzisiaj oglądaliśmy, u was, w zespole pana Zyski, co jest najtańsze. Posłowie PiS-u, którzy tu rano przychodzili i grzmieli z mównicy, że opłaty są takie groźne, tam kiwali głową, mówiąc: no tak, energetyka z wiatru jest najtańsza. A z tej mównicy mówią coś zupełnie innego. No to jest schizofrenia, to jest rozdwojenie jaźni.

    Zatrzymanie energetyki wiatrowej na lądzie - gdyby to nie nastąpiło, ceny energii byłyby o 15-20% niższe niż te, z którymi mieliśmy do czynienia. Dekapitalizacja elektrowni węglowych i paraliż decyzyjny. No to jest straszne, słuchajcie, gadaliśmy tutaj o NABE, rosło to NABE, że będzie NABE. I co? I nie zrobiliście tego. Brak wizji, zupełnie nieprzygotowany krajowy plan energetyki i klimatu, polityki energetycznej Polski do 2040 r. Przez te wszystkie lata tego nie zrobiliście.

    Blokada środków europejskich wreszcie, tego słynnego KPO - to wszystko pokazuje, że wy transformację traktowaliście jako zło. Mrożenie cen energii elektrycznej bez usuwania przyczyny i likwidacja rynku to scenariusz katastrofy. Stawianie przede wszystkim na osłony bez mówienia o przyczynie wzrostu cen energii to tak, jak rozdawanie kartek na cukier w socjalizmie. Wiemy, jak się to skończyło.

    W grudniu 2023 r. podjęliśmy decyzję o tym, że trzeba mrozić ceny energii. Trzeba to robić, i tutaj wspomogliśmy się kasą z Orlenu w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu, wiedzieliśmy bowiem, że powrót do rynku musi nastąpić powoli, rozważnie, z cenami akceptowalnymi społecznie, musi nastąpić powrót do rynku. Tak jak wiedzieliśmy w 1989 r., że musi nastąpić gospodarka rynkowa.

    Od 2018 r. w energetyce mamy permanentny kryzys cenowy, mamy odwracanie się od rynku. Pandemia ukryła to, że PiS przegrał, jeśli chodzi o energetykę, tak jak hazardzista przegrywa w karty. Pandemia usprawiedliwiła odejście od rynku i przykryła strukturalny problem braku konstruktywnej odpowiedzi PiS na pytanie, co zrobić, jak przetransformować energetykę. A co dzieje się w tej chwili na rynku? Co się dzieje na rynku w tej chwili? Ceny energii i gazu spadają. Cena energii elektrycznej jest w tej chwili niewiele niższa od zamrożonej ceny, ceny z ustawy, którą mamy obecnie. Gaz ziemny - aktualna cena na towarowej giełdzie jest poniżej ceny zamrożonej, czyli 200,17 zł za 1 MWh.

    Działania osłonowe, jeśli chodzi o energię i gaz - do 31 grudnia 2024 r. - i o ciepło - do 30 czerwca 2025 r. - to stopniowe odchodzenie od mechanizmów interwencyjnych, przy jednoczesnym zachowaniu tych mechanizmów interwencyjnych, bowiem wprowadzamy, po pierwsze (Oklaski), bon energetyczny, który zabezpiecza tych, którzy są zagrożeni ubóstwem energetycznym. Bardzo dziękuję za pomyślenie o tych, którzy zdecydowali się na ogrzewanie domów energią elektryczną, na pompy ciepła itd. Te bony energetyczne dla nich są podwojone. Budżet państwa będzie to jak gdyby sponsorował - będzie 1,6 mld zł. Uspokajam gminy, które będą obsługiwały ten system, że będzie 3% wypłaconych świadczeń dla gmin.

    Ceny energii elektrycznej. Do 31 grudnia 2025 r. będzie zmiana taryfy wynikająca z sytuacji na rynku. To spowoduje, że ceny spadną. Myślimy, że spadną poniżej 600 zł, ale mimo wszystko wkładamy CUP cenowy na poziomie 500 zł za 1 MWh dla gospodarstw domowych i utrzymujemy 693 zł dla jednostek samorządu terytorialnego i odbiorców wrażliwych. Robimy to, mimo że jesteśmy przekonani, że jeśli chodzi o kontrakty długoterminowe czy nawet kontrakty krótkoterminowe, ta cena jest niższa, bo w tej chwili ona jest niższa niż 693 zł. Mimo wszystko będziemy stosować tę pomoc publiczną, po pierwsze jako pomoc de minimis dla małych i średnich przedsiębiorstw, a dla mikroprzedsiębiorstw - zgodnie z rozporządzeniem unijnym.

    Ceny paliw gazowych. Gdyby nie było interwencji, nastąpiłby wzrost o ok. 45%. Po interwencji wzrost jest, ale jest on zdecydowanie mniejszy - wynosi 15%. Jak to zrobimy? Mówię o tym mechanizmie... Z jednej strony będą osłony, a z drugiej strony uruchomimy rynek. Chcemy przedłożyć wnioski o nową taryfę i ustanowić cenę maksymalną odnoszącą się do ceny z 21 stycznia 2022 r., także rekalkulując taryfy z obecnej taryfy...

    Cena ciepła systemowego. To jest bardzo ważne. Wydłużenie wsparcia do 30 czerwca 2025 r. Zakładamy ujednolicenie średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą. Ona będzie niższa. Od 1 lipca do końca grudnia 2024 r. to będzie 119,39 zł za 1 GJ, a od 1 stycznia do 30 czerwca 2025 r. - 134 zł.

    Wytwórca ciepła ma obowiązek informowania sprzedawcy o stosowanej w danym okresie cenie ciepła. (Dzwonek) Sprzedawca będzie kontrolowany przez prezesa URE, co jest bardzo ważne, bowiem mieszkaniec musi mieć pewność, że ma prawidłowo zainstalowany licznik, dzięki którem dobrze rozliczane jest ciepło systemowe w jego domu.

    Wicemarszałek Monika Wielichowska:

    Dziękuję bardzo.

    Poseł Tomasz Piotr Nowak:

    Pani Minister! Dziękujemy za tę ustawę. Pani marszałek, w Sejmie spodziewajmy się kolejnych ustaw, które spowodują, że Polacy poczują, że rząd, po pierwsze, ma koncepcję, po drugie, ma wizję, po trzecie, jest konsekwentny i, działając osłonowo, wprowadza rynkowe mechanizmy ratujące polską energetykę. Dziękuję. (Oklaski)

    (Głos z sali: Brawo!)