Poseł Czesław Siekierski

Stenogram

11. punkt porządku dziennego:

Informacja Prezesa Rady Ministrów w sprawie działań rządu w związku z protestem rolników w Polsce.

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Czesław Siekierski:

    Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Mam oczywiście dylemat, dlatego że oprócz wypowiedzi w imieniu klubów poselskich, kół, głos zabrało ponad 45 posłów. Stąd gdyby tylko odpowiadać proporcjonalnie do czasu, po 1 minucie, to wiemy, jaki byłby rezultat.

    Ale powiem tak: stanowisko resortu rolnictwa i ministra było jednoznaczne - stanęliśmy po stronie rolników. Mówiliśmy, że protestują w słusznej sprawie, bo sytuacja jest wyjątkowo trudna. Jest to pewien efekt szeregu uwarunkowań - i wewnętrznych, i zewnętrznych.

    O zaniedbaniach wewnętrznych mówiliśmy, ale także pamiętajmy, jakie są ceny zbóż na rynkach światowych, jakie są zapasy zboża, jakie są zapasy zboża także w Polsce, i o tym, że oczywiście musimy podjąć pewne działania, aby przygotować się do żniw. W związku z tym to wszystko jest wyjątkowe, bo jest taki bardzo niekorzystny zbieg sytuacji, do tego doszła wojna na Ukrainie, która spowodowała istotne zaburzenia poprzez otwarcie rynku unijnego na towary z Ukrainy. Decyzja ta jest decyzją, którą trzeba ocenić krytycznie, bo nie było dokonanej analizy, co się stanie na rynku europejskim. Stąd w pewnym momencie były także działania europejskie związane z embargiem, z blokadą, jeśli chodzi o rynek europejski. I myślę, że tutaj bez względu na opcje mamy w wielu sprawach zbliżone spojrzenie, choć ono się różni, bo przecież się trzeba różnić. Nawet jeśli mamy zbliżone poglądy, to trzeba się różnić, trzeba się trochę pokłócić. Oczywiście w tych sprawach związanych z rolnictwem, w tej sytuacji jako minister rolnictwa prosiłbym o pewne zbliżenie poglądu.

    Nie jest też tajemnicą - tu patrzę w kierunku kolegów z Konfederacji - że odegraliście i odgrywacie określoną rolę w tych protestach. Ja nie wiem, czy taka jest funkcja Konfederacji...

    (Poseł Grzegorz Braun: Brawo, my!)

    Oczywiście.

    To jest rola związków, to nie jest rola ugrupowań politycznych. Tak że w końcowym efekcie do tych działań także dobili koledzy z PiS. W polityce można robić różne rzeczy, ale myślę, że jest pewien interes, interes nadrzędny.

    Wreszcie myślę, że rolnicy protestują, bo uważają, że te zasady, które im się próbuje narzucać, idą za daleko. Polscy rolnicy, rolnicy europejscy wiedzą, jak produkować, mają doświadczenia, mają ogromną wiedzę. Myślę, że został naruszony ich pewien, tak to nazwijmy, honor produkcyjny, bo te zasady naruszają ich pozycję jako producentów. Rzeczywiście rolnictwo europejskie, rolnictwo polskie jest tak zróżnicowane, że trudno narzucić jednolite schematy działań. Stąd ja o tych sprawach mówiłem na posiedzeniu Rady ministrów rolnictwa Unii Europejskiej. Poruszałem te problemy handlu także na spotkaniu z komisarzem Dombrovskisem w różnych wariantach. Minister Szłapka też był, też w tym uczestniczył, tak samo minister Hetman. Tak więc prowadzimy dialog z Komisją Europejską i rzeczywiście wiele rzeczy zostało zmienionych, jeśli chodzi o zielony ład, jeśli chodzi o ograniczenia w zakresie zużycia pestycydów czy jeśli chodzi o ugorowanie. Nad wieloma rzeczami jeszcze dalej dyskutujemy. Tak że jest pewien postęp. I, proszę państwa, nie ma takiej możliwości, żebyśmy ten zielony ład wyrzucili do kosza.

    (Poseł Grzegorz Braun: A dlaczego nie?)

    My go musimy zracjonalizować, bo za nim przemawiają pewne racje. Wiele zapisów zielonego ładu rolnicy stosują. Chodzi o wieloletnie doświadczenia związane ze zmianowaniem, płodozmianem itd. Mówię o tym, że Komisja poszła za daleko, ale wiele racji za tym ładem przemawia. Myślę, że dogadamy to na szczeblu europejskim, takie jest zdanie innych ministrów. W poniedziałek jest posiedzenie Rady ministrów rolnictwa Unii Europejskiej. 1 marca przyjeżdża minister rolnictwa Niemiec, później wiceminister rolnictwa Francji. Będziemy wspólnie wywierać pewnie zwiększony nacisk na to, aby w jakiś sposób doprowadzić do osiągnięcia pewnej normalności.

    Proszę państwa, powiedzmy sobie to szczerze: przecież ten zielony ład wyście podpisywali, wyście zaproponowali. Pamiętacie, jak były wysyłane te zasady? To był chyba maj. Pamiętam, że nawet nie daliście obejrzeć nam w parlamencie tego, co wysyłacie do Brukseli, bo trzeba było wysłać. I później się okazało, że mieliśmy jeszcze 2 tygodnie na pracę. Myśmy nie wiedzieli, coście wysłali. Czy wiedziały związki, organizacje rolnicze? Według mojej informacji - nie. Ani izby rolnicze, ani organizacje związkowe nie były uczestnikami w procesie konsultacji w ramach przygotowania zielonego ładu. Stąd mamy taki skutek, jaki mamy.

    Wreszcie, jeśli chodzi o problemy związane z Ukrainą, to proszę państwa, prawda jest taka, że rzeczywiście napływ towarów jest duży. Teraz jest znaczne ograniczenie. Zmniejszona liczba kontroli wynika także z mniejszych przepływów zboża czy innych towarów w ujęciu tranzytowym. Mieliśmy szereg uwag do kontroli, ale one systematycznie się poprawiają. Po porostu jest tu pewien nadzór, pewne zainteresowanie, współpraca. Widzimy efekty kontroli. Możemy pokazać, ile i jakich produktów zostało cofniętych, tak przez Inspekcję Weterynaryjną, jak przez inspekcję jakości kontroli, a więc jest widoczny postęp. Kontrola będzie wzmocniona. To wywoła pewne ograniczenia, bo wydłużą się kolejki, ale po prostu musimy z tego instrumentu skorzystać.

    Proszę państwa, to łatwo powiedzieć, że trzeba zamknąć granice. Mówiłem w swoim wystąpieniu o tym, o eksporcie, o relacjach, jakie mamy wyniki, saldo w eksporcie ogólnym, saldo w odniesieniu do towarów rolno-żywnościowych, a zapytajcie jeszcze producentów o kwestię produktów mleczarskich. Trzeba te problemy ważyć. Prowadzimy z Ukrainą rozmowy bilateralne na poziomie technicznym. Chcemy, żeby było to licencjonowanie, tak krytykowane przez was, wprowadzenie pewnych kwot, które chcemy uzgodnić. Mamy problem, jaki uzgodnić okres referencyjny. Bo nie możemy się zgodzić na okres referencyjny 2022-2023. Chcemy, żeby ten okres referencyjny obejmował jeszcze 2021 r., a może sięgniemy jeszcze dalej.

    (Głos z sali: 2020 r., 2021 r.?)

    I naprawdę w tej chwili 95% zboża jest wywożone z Ukrainy przez kanał czarnomorski. A więc wiele rzeczy się rozwiązuje. Postawimy także sprawy związane ze zwiększonym udziałem Unii Europejskiej, jeśli chodzi o wsparcie w zakresie pomocy w przypadku transportu, wywiezienia zboża, tej nadwyżki, z Europy, w tym z Ukrainy, także z Polski. Po prostu musimy zrobić opróżnienie magazynów w kontekście zbliżających się żniw.

    Kończąc, powiem, że chciałbym, żebyśmy też popatrzyli inaczej na łańcuch żywnościowy. W łańcuchu żywnościowym rolnik jest najsłabszy, stąd przywiązujemy ogromną wagę do spraw integracji pionowej, do pewnego organizowania się rolników. O tym wszyscy na długi czas zapomnieliśmy. To jest sektor, który jest wyjątkowo wrażliwy, sektor, który jest bardzo zależny od uwarunkowań klimatycznych, a także od wyzwań zewnętrznych, globalizacyjnych. Pandemia i wojna na Ukrainie pokazały, że to nie jest tak, że wszystko można kupić, wszystko można sprzedać. Bo można czegoś nie dowieźć.

    A więc ja chciałbym, żebyśmy trochę inaczej, głębiej patrzyli na problemy rolników. Będziemy rozmawiać z rolnikami. Tak, rozmawiamy od początku. Jeździliśmy na spotkania i jeździmy. Byliśmy wielokrotnie na granicy. Myślę, że są efekty tych naszych wyjazdów. Jest otwarcie. Oczywiście to prawda, tak, zostawiliście rozporządzenie, jeśli chodzi o zakup kukurydzy, tylko że to nie było zapisane w budżecie. Nie było w projekcie budżetu, który zostawiliście, zapisanych kwot na zakup kukurydzy, bo chcieliście to przeprowadzić poza budżetem. Wiele rzeczy tego typu finansowaliście czy to z pomocy związanej z wojną na Ukrainie, czy to z innych środków pozabudżetowych. Stąd jest też określona sytuacja budżetowa. Nie zostawimy rolników pomimo pewnych trudności, także budżetowych. Bo też kończy się okres związany z tymi... Jeszcze do końca czerwca są poluzowania wynikające z wojny na Ukrainie i tej możliwości pomocy. Chcemy także z tego skorzystać. Na zakończenie chcę powiedzieć, że oczywiście udzielimy odpowiedzi na pytania w formie pisemnej. Tu pan minister...

    (Wypowiedź poza mikrofonem)

    Tak że oczywiście tych odpowiedzi będzie sporo, bo pytań jest dużo. Bardzo dziękuję za możliwość prowadzenia tej dyskusji. Myślę, że pomimo tego, że te odpowiedzi wynikały z różnych uwarunkowań, także politycznych, to chyba jednak wszyscy życzymy rolnikom jak najlepiej. I myślę, że żaden minister... Ja się mogę różnić z ministrem Telusem, ale nie podejrzewam, żeby którykolwiek z ministrów chciał coś zrobić nie tak dla rolników. Rozumiem uwarunkowania polityczne naszej dyskusji, ale znamy realia, znamy rzeczywistość i myślę, że nawet jak wypowiadamy swoje poglądy, to też wiemy, która część jest prawdziwa, a która nie.

    Kończąc, chcę powiedzieć, że bardzo dziękuję za dyskusję, weźmiemy to wszystko pod uwagę. Będziemy się kierować najlepszymi przesłankami, które płynęły z tych wypowiedzi. Chcę podziękować także wszystkim uczestnikom z departamentów resortu rolnictwa, agencji, inspekcji, a także kolegom z innych resortów, bo jest i Krajowa Administracja Skarbowa, jest sanepid. Wszyscy jesteśmy po to, żeby realizować swoje powinności, swoje zobowiązania wobec rolników. Bardzo państwu dziękuję za uwagę. (Oklaski)